ક્યારે અને કેવીરીતે લાગૂ થશે ઓડ-ઇવન? કયા વાહનોને મળશે છૂટ, જાણો અહીં

• 7 વર્ષ જૂની ઓડ-ઈવન સ્કીમ ફરી ચર્ચામાં
• પ્રદૂષણના સ્તરને નિયંત્રિત કરવા લગાવશે ઓડ-ઇવન
• 13મી નવેમ્બરથી ઓડ-ઇવન લાગુ કરવામાં આવશે

દિલ્હીની આમ આદમી પાર્ટીની સરકારની 7 વર્ષ જૂની ઓડ-ઈવન સ્કીમ ફરી ચર્ચામાં છે. દિવસેને દિવસે વધી રહેલા પ્રદૂષણના સ્તરને નિયંત્રિત કરવા માટે 13મી નવેમ્બરથી ઓડ-ઇવન લાગુ કરવામાં આવી રહી છે. છેલ્લા ઘણા દિવસોથી એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ (AQI) 450 થી 500 ની વચ્ચે રહ્યો છે. બુધવારે (8 નવેમ્બર) દિલ્હીનો AQI 460 નોંધાયો હતો. પ્રદૂષણને અંકુશમાં લેવા માટે વિવિધ પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે, પરંતુ અત્યાર સુધી તમામ અપૂરતા સાબિત થયા છે, તેથી દિલ્હીમાં ફરીથી ઓડ-ઇવન પરત ફરી રહ્યું છે.

ઓડ-ઈવનને લઈને ફરી ચર્ચાઓ શરૂ થઈ ગઈ છે. 6 નવેમ્બરના રોજ, AAP સરકારે ઓડ-ઇવન ફોર્મ્યુલા લાગુ કરવાની જાહેરાત કરી હતી, પરંતુ લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર વિનય કુમાર સક્સેનાએ કહ્યું કે આ બીજું કંઈ નથી પરંતુ વાયુ પ્રદૂષણથી લોકોનું ધ્યાન હટાવવાની દિશામાં એક પગલું છે. તેમણે AAP સરકાર પર લોકોને ગેરમાર્ગે દોરવાનો આરોપ પણ લગાવ્યો છે. બીજી તરફ સુપ્રીમ કોર્ટે પણ આ યોજનાને લઈને સવાલો ઉઠાવ્યા છે.

ઓડ-ઈવન પર સુપ્રીમ કોર્ટે શું કહ્યું?

મંગળવારે સુપ્રીમ કોર્ટે ઓડ-ઈવન યોજના વિરુદ્ધ દાખલ અરજીઓની સુનાવણી કરતા આ યોજનાને અવૈજ્ઞાનિક ગણાવી હતી. જસ્ટિસ સંજય કિશન કૌલે AAP સરકારને પૂછ્યું કે તેઓ આ યોજનાને લાગુ કરી ચૂક્યા છે, શું તે સફળ છે, આ બધું બતાવવા માટે છે. કોર્ટે એ પણ પૂછ્યું કે શું તે કેટલું પ્રદૂષણ ઘટાડે છે તેનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું છે. આ સિવાય સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હીમાં બહારના નંબરવાળી ટેક્સીઓના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનું પણ સૂચન કર્યું હતું.

શું ટુ વ્હીલર વાહનોને છૂટ મળશે?

દિલ્હીમાં ચોથી વખત ઓડ-ઈન સ્કીમ લાગુ થવા જઈ રહી છે, આ પહેલા આ સ્કીમ વર્ષ 2016, 2017 અને 2019માં લાગુ કરવામાં આવી હતી. જ્યારે પણ આ યોજના લાગુ કરવામાં આવી ત્યારે ટુ વ્હીલર વાહનોને તેમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. એટલે કે દરેક નંબરના ટુ વ્હીલર વાહનો ગમે ત્યાં ચલાવી શકાય છે. જો કે, આ વખતે દિલ્હી સરકાર દ્વારા હજુ સુધી કોઈ માર્ગદર્શિકા જારી કરવામાં આવી નથી, તેથી તે જાણી શકાયું નથી કે ટુ વ્હીલર વાહનો પર પ્રતિબંધ હશે કે નહીં. દ્વિચક્રી વાહનો પર પ્રતિબંધ હશે કે કેમ તે અંગે ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે કારણ કે આ વાહનો સૌથી વધુ પ્રદૂષણ ફેલાવે છે, પરંતુ તેનો આ યોજનામાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી. નિષ્ણાતો એવું પણ માને છે કે ઓડ-ઇવન સ્કીમને અસરકારક બનાવવા માટે તે તમામ વાહનો પર લાગુ કરવામાં આવે તે જરૂરી છે.

કયા વાહનોને છૂટ મળશે?

અત્યાર સુધી સરકાર દ્વારા આ યોજનાના અમલીકરણ અંગે કોઈ માર્ગદર્શિકા જારી કરવામાં આવી નથી, પરંતુ અગાઉના વર્ષો પર નજર કરીએ તો કેટલાક વાહનોને આ યોજનાની બહાર રાખવામાં આવ્યા છે. ટુ વ્હીલર, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો અને સીએનજી વાહનોને મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. આ સિવાય રાષ્ટ્રપતિ, ઉપરાષ્ટ્રપતિ, વડાપ્રધાન, દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી, ભારતના મુખ્ય ન્યાયાધીશ અને રાજ્યપાલના વાહનો માટે છૂટ આપવામાં આવશે. લોકપાલના અધ્યક્ષ અને સભ્યો, યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશનના અધ્યક્ષ, મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને કોમ્પ્ટ્રોલર એન્ડ ઓડિટર જનરલ (CAG)ના વાહનોને પણ છૂટ આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત અર્ધલશ્કરી દળના વાહનો, ડિવિઝનલ કમિશનર દ્વારા પરવાનગી આપવામાં આવેલ વાહનો અને સંરક્ષણ નંબર ધરાવતા વાહનોને પણ છૂટ આપવામાં આવશે.

શું ઈમરજન્સી વાહનોને છૂટ મળશે?

એમ્બ્યુલન્સ, ફાયર બ્રિગેડ, હોસ્પિટલ, જેલના વાહનો, મેડિકલ ઈમરજન્સી વાહનો અને મૃતદેહો લઈ જતા વાહનોને પણ ઓડ-ઈવન સ્કીમમાંથી બહાર રાખવામાં આવ્યા છે.