અંગ્રેજીમાં એક ફેમસ કોટ છે કે, ‘ There are no permanent enemies, and no permanent friends, only permanent interests.’ આ કોટ ઈઝરાયલ અને ઈરાન વચ્ચે ઘણું સટીક રીતે બેસે છે. કારણ કે એક સમયમાં બંને એકબીજાના ખાસ મિત્રો હતાં અને આજે એક બીજાના જાની દુશ્મન બની ગયા છે.
એક બીજા પર મિસાઈલો મારવા માટે બંને દેશ રાહ જોઈ રહ્યું છે. એવામાં બધાના મનમાં સવાલ ઉઠે છે કે કેમ બંને વચ્ચે દુશ્મની શરૂ થઈ અને કેવી રીતે શરૂ થઈ. તો જાણો કે એક સમયે ખાસ મિત્રો હતા અ આજે તે દુશ્મન કેવી રીતે બની ગયા.
ક્યારે હતા બંને મિત્રો?
બંને દેશો વચ્ચેની મિત્રતાની વાર્તાઓ શાહી યુગની છે. જ્યારે 1948માં ઇઝરાયલે પોતાને યહૂદી રાષ્ટ્ર જાહેર કર્યું, ત્યારે ઇરાન એવા મુસ્લિમ દેશોમાંનો એક હતો જેણે તેને ચૂપચાપ માન્યતા આપી હતી. ઇરાનના તત્કાલીન શાસક શાહ મોહમ્મદ રેઝા પહલવી અને ઇઝરાયલી સરકાર વચ્ચે મજબૂત રાજદ્વારી અને લશ્કરી સંબંધો હતા. બંને દેશો અમેરિકાની નજીક માનવામાં આવતા હતા અને બંને વચ્ચેના સંબંધો ખૂબ જ મજબૂત હતા. ઇરાન ઇઝરાયલને તેલ સપ્લાય કરતું હતું, બદલામાં ઇઝરાયલ દ્વારા ઇરાનને ગુપ્તચર તાલીમ અને તકનીકી મદદ આપવામાં આવતી હતી. આ મિત્રતા ત્યાં સુધી ચાલી જ્યાં સુધી શાહ ઇરાનમાં સત્તામાં રહ્યા. ઇસ્લામિક ક્રાંતિ પછી, ઇરાનમાં શાસન બદલાયું અને પછી બંને મિત્રો દુશ્મન બની ગયા.
ઈરાની ક્રાંતિ અને ઇઝરાયલ
ઈરાનમાં ઈરાની ક્રાંતિ સાથે, આયાતુલ્લાહ ખોમેનીએ શાહની સત્તાનો અંત લાવ્યો. ખોમેનીએ એક કટ્ટરવાદી ઇસ્લામિક શાસન સ્થાપ્યું, જેણે ઈઝરાયલને દુશ્મન અને ઈસ્લામનો દુશ્મન જાહેર કર્યું. ઈરાને ઈઝરાયલી પાસપોર્ટ સ્વીકારવાનું બંધ કરી દીધું. ઈઝરાયલ સાથેના બધા સંબંધો તૂટી ગયા. ઈઝરાયલી દૂતાવાસ બંધ કરી દેવામાં આવ્યો અને તેની જગ્યાએ પેલેસ્ટાઇન લિબરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (PLO) ને એક કાર્યાલય આપવામાં આવ્યું. આ રીતે, આ સંબંધ મિત્રતાથી દુશ્મનીમાં બદલાઈ ગયો, ત્યારબાદ ઈઝરાયલે ઈરાનને મધ્ય પૂર્વમાં સૌથી મોટો ખતરો માનવાનું શરૂ કર્યું. આ રીતે, એક સમયે સાથે મળીને મિસાઈલ બનાવનારા બે મિત્ર દેશો આજે એકબીજા પર મિસાઈલ છોડીને એકબીજાને સંપૂર્ણપણે નાશ કરવામાં વ્યસ્ત છે.
