આગામી નાણા વર્ષમાં ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટના લક્ષ્યાંકમાં ઘટાડો થાય તેવી સંભાવના

નવી દિલ્હી : આગામી નાણાકીય વર્ષ (નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૪-૨૫) માટે ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ લક્ષ્યમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. આવું એટલા માટે કહેવામાં આવી રહ્યું છે કારણ કે આઈડીબીઆઈ  બેંક સહિત કેટલાક વિશેષ ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ સિવાય કેન્દ્ર સરકારને આગામી નાણાકીય વર્ષમાં સંપત્તિના વેચાણમાંથી મોટી રકમ મળવાની શક્યતા દેખાતી નથી.

વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાએ રોકાણકારોનું મનોબળ નબળું પાડયું છે, જેના કારણે સોદા પૂર્ણ કરવા માટેની ભૂતકાળની સમયમર્યાદા પર પણ અસર પડી છે. નાણાંકીય વર્ષ ૨૦૨૫ના બજેટ અંદાજમાં ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટનો લક્ષ્યાંક ચાલુ નાણાકીય વર્ષના બજેટ અંદાજ કરતાં લગભગ ૧૫-૨૦ ટકા ઓછો રાખવામાં આવી શકે છે. જો કે તે ચાલુ મિલકતના વેચાણની પ્રગતિ પર પણ નિર્ભર રહેશે.

કેન્દ્ર સરકાર ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે રૂ. ૫૧,૦૦૦ કરોડના બજેટ અંદાજમાં પણ ઘટાડો કરી શકે છે. જો આમ થશે તો તે ચોથી વખત બનશે જ્યારે સરકાર તેના ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટના લક્ષ્યને પૂર્ણ કરી શકશે નહીં. ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ એન્ડ પબ્લિક એસેટ મેનેજમેન્ટના ડેટા અનુસાર, સરકાર અત્યાર સુધીમાં માત્ર સંપત્તિ વેચીને માત્ર ૮,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા એકત્ર કરી શકી છે.

ભૂતકાળમાં, સરકારે છેલ્લે ૨૦૧૮-૧૯માં જ ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ ટાર્ગેટ પૂરો કર્યો હતો. ત્યારે સરકારને ૮૪,૯૭૨ કરોડ રૂપિયા મળ્યા, જ્યારે બજેટ અંદાજ ૮૦,૦૦૦ કરોડ રૂપિયા હતો. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૩ માં, સરકારને ભારતીય જીવન વીમા નિગમના આઈપીઓમાંથી ૩૫,૨૯૩ કરોડ રૂપિયા મળ્યા હતા. છતાં તે સમયે ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટની રસીદ સુધારેલા અંદાજ કરતાં રૂ. ૧૫,૦૦૦ કરોડ ઓછી હતી.

નિષ્ણાતોના મતે એસેટ વેચાણમાં ધીમી પ્રગતિ સરકાર માટે ચિંતાનો વિષય નથી કારણ કે ટેક્સ અને નોન-ટેક્સ રેવન્યુ કલેક્શન વધુ સારું છે. તાજેતરમાં કોઈ નવા વ્યૂહાત્મક ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટને મંજૂરી આપવામાં આવી નથી. કેટલાક રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવા જઈ રહી છે અને આવતા વર્ષે લોકસભાની ચૂંટણી પણ છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે આવી સ્થિતિમાં સરકાર ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ જેવા રાજકીય રીતે સંવેદનશીલ મુદ્દા પર વધુ ભાર ન આપી શકે.

મ્ઈસ્ન્ અને શિપિંગ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયામાં વ્યૂહાત્મક ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ અટકી ગયું છે કારણ કે તેમના પ્લોટને મુખ્ય ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ પ્રવૃત્તિઓથી અલગ કરવા પડશે. કોન્કોરના કિસ્સામાં, રેલવે મંત્રાલયે લોજિસ્ટિક્સની કિંમતો પર અસર અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. રોકાણકારોએ વધુ રસ ન દાખવવાના કારણે ભારત પેટ્રોલિયમમાં હિસ્સો વેચવાની દરખાસ્ત રદ કરવામાં આવી હતી. પવન હંસ અને સેન્ટ્રલ ઇલેક્ટ્રોનિક્સ માટે બિડ જીતનારાઓને અયોગ્ય જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.